Zaterdag 16 maart 2019, een gewone zaterdag in maart, zou je zeggen. Maar voor de Fransen een dag waarvan niemand weet hoe die zal verlopen. Al vanaf november 2018 gaan in Frankrijk, met name Parijs, wekelijks de zogeheten Gele hesjes ofwel ”Gilets jaunes” de straat op. De straat op om te demonstreren tegen de regering en de president Emmanuel Macron. De eerste weken ging het helemaal los, demonstranten staken auto’s in de brand en plunderden winkels in de Parijse straten. De politie werd bekogeld en agenten in elkaar geslagen. De agenten vuurden traangasgranaten, zogeheten LBD40 en GLI-F4 granaten af. Die laatste twee kwamen veelal in opspraak, vele mensen raakten gewond aan ogen en ledematen door de ontploffende projectielen.

(Tekst gaat verder onder de foto)

Protestbord tegen het gebruik van de Flashball LBD-40

 

Enkele weken eerder op 2 februari ben ik met collega-fotografen ook al naar Parijs gegaan om daar de 12e demonstratie van de gele hesjes vast te leggen. Ook hier werd met stenen gegooid naar de politie en werden dingen in brand gestoken of vernield alleen minder heftig dan op 16 maart. Van tevoren een helm op de kop getikt en een gasmasker gekocht, je moet er niet aan denken dat je een steen op je hoofd krijgt en het traangas is ook niet echt lekker, eigen veiligheid eerst! Het begon toen rustig vanaf de andere kant van de stad naar Place de la Republique, eenmaal daar werd de sfeer grimmig en kwam de politie in actie met traangas. Daar had ik ook mijn eerste ervaring met het traangas, prikkend in de ogen en uiterst irritant! Het was de eerste demonstratie die ik gefotografeerd heb die uit de hand liep, erg indrukwekkend en het smaakt naar meer. Na dat de gewonden waren afgevoerd en het plein was schoongeveegd gingen we met zijn drieën wat eten in een van de zijstraten. Vervolgens zijn we naar ons hotel teruggekeerd om na een nachtje slapen de Eiffeltoren te bezoeken en daarna terug te gaan naar huis

(Tekst gaat verder onder de foto)

Demonstranten en pers lopen door het traangas

 

De weken erna leek het steeds minder te worden, minder demonstranten kwamen opdraven en er werd minder vernield. Door demonstranten werd opgeroepen om zaterdag 16 maart tijdens ”Acte18” (iedere demonstratie (acte) kreeg een opvolgend nummer) massaal naar Parijs te komen om geweld te gebruiken en vernielingen te plegen, dit om de regering wakker te schudden en te laten luisteren naar het volk. Er zijn ook de zogenaamde Black Block groepen, die komen alleen om te rellen en niet om te demonstreren, ook die zullen aanwezig zijn. Reden genoeg voor ons om wederom een dagje richting Parijs af te reizen.

Vrijdagavond, tijd om mijn tas in te pakken. Camera’s? Check! Opladers? Check! Extra geheugenkaartjes en accu’s? Check! Helm en gasmasker? Check! Klaar om te gaan. Afgesproken bij het station met collega fotograaf Joey Bremer om samen met de bus naar Parijs af te reizen. Na enkele uren slapen in de bus komen we aan op station Bercy. We nemen de trein naar station Gare du Nord om daar met andere fotografen, uit o.a. Engeland en Frankrijk, even te ”meeten”.

(Tekst gaat verder onder de foto)

Demonstranten lopen vanaf Gare du Nord naar de Champs-Elysees

 

We lopen met een flinke groep gele hesjes richting de Arc de Triomphe, met veel kabaal en geroep lopen ze door de straten van Parijs. Aangekomen bij de Arc de Triomphe is het rustig ondanks de duizenden demonstranten, geen wolken traangas dus de maskers bleven af. Maar niet voor lang. Uit het niets zien we traangasgranaten door de lucht vliegen die tussen de menigte terecht komen. Paniek, vele demonstranten rennen snel met hun handen voor hun ogen weg van het traangas. Tijd om onze maskers en helmen op te doen! We lopen achter een groepje streetmedics aan, dit zijn vrijwilligers die rondlopen om gewonden te verzorgen en af te voeren indien nodig, ook spoelen ze de ogen uit van iedereen die niet tegen het traangas kan en pijn in de ogen krijgt. 

(Tekst gaat verder onder de foto)

Streetmedics overleggen waar ze naartoe zullen gaan om gewonden te verzorgen

 

We komen bij de voet van de Arc de Triomphe, agenten staan gewapend voor hun bussen klaar om traangas af te vuren. De demonstranten zijn boos, een enkeling zelfs zo dat de confrontatie met de agenten wordt opgezocht. Schreeuwend en tierend staat de man voor het hek naar de agenten te gebaren, hij trekt zijn jas uit en staat met ontbloot bovenlijf voor de agenten zijn woede te uiten. De politieofficier is het zat, hij doet zijn masker op en pakt zijn bus traangas. Hij stapt op de man af en spuit zo in zijn gezicht waardoor hij weer even afdruipt. 

(Tekst gaat verder onder de foto)

Een boze Fransman uit zijn onvrede tegen de politie

 

We lopen verder, de politie komt in linie het plein op en dirigeert de demonstranten richting de Champs-Elysees. Het traangas vliegt in het rond, overal waar je kijkt dichte witte wolken traangas. Nu word het rumoerig, relschoppers verzamelen stenen en hekken, niet veel later vliegt het door de lucht richting de politie. Agenten, maar ook wij als fotografen, kunnen soms nog maar ternauwernood ontsnappen aan een grote steen. Van alle kanten komen nu agenten gewapend met matrakken (wapenstokken) en traangas het plein op gelopen. Door middel van de inmiddels gearriveerde waterwerper wordt de menigte de Champs-Elysees opgestuurd. Een stukje verderop zien we een brandje midden op de weg, houten platen zijn in brand gestoken.

(Tekst gaat verder onder de foto)

De straten rond de Arc de Triomphe liggen vol met grote stenen

 

We lopen verder de Champs-Elysees op en zien dat relschoppers winkelruiten vernield hebben van onder andere de Hugo Boss en Lacoste winkels, de beveiligers staan met de handen in hun haar in de winkels na een poging tot het beveiligen van de winkel. Verderop zien we dat het befaamde restaurant Fouguet’s, een van de duurste restaurants van Parijs, ook geplunderd is. De politie staat voor de winkels om te zorgen dat er niemand in of uit gaat, zo ook bij de winkel van Al-Jazeera Parfums. Hier blijken nog twee plunderaars binnen te zitten. Zwaarbewapende agenten halen de mannen naar buiten en drukken ze hardhandig tegen de muur. Ze worden aangehouden. 

(Tekst gaat verder onder de foto)

De politie staat voor de Al-Jazeera Parfumerie om plunderaars aan te houden

 

We zien in de verte grote zwarte rookwolken en lopen er naartoe, aangekomen bij de locatie zien we een van de bekende kiosken op de Champs-Elysees waar je krantjes en souvenirs kan kopen van top tot teen in vuur en vlam staan. De politie komt aan en zorg voor genoeg afstand zodat de toegesnelde brandweermannen hun werk kunnen doen. De politie word nog steeds bekogeld door relschoppers en vuren wederom een arsenaal aan traangas af. De brandweer heeft de ene kiosk nog niet geblust of de volgende aan de overkant staat al in brand, brandweerwagens rijden af en aan met zwaailichten en sirenes. Na enige tijd word het weer rustig op de Champs-Elysees en de brandweer blust nog rustig na, wel onder bewaking van enkele agenten van de gendarmerie. De meeste bussen zijn al weer vertrokken naar de Arc de Triomphe waar het al weer uit de hand loopt.

(Tekst gaat verder onder de foto)

Agenten in linie zijn onderweg naar de in brand gestoken kiosken

 

Aangekomen bij de Arc de Triomphe zien we de streetmedics af en aan lopen met gewonde demonstanten. Er is zoveel traangas afgevuurd dat zelfs de medics, die al maanden meelopen in het traangas, behandeld moeten worden vanwege prikkende ogen. Om de prikkende ogen tegen te gaan word er een soort zoutoplossing met melk in de ogen gespoten, uit ervaring kan ik zeggen dat dat goedje zeker helpt! De Black Blocks, de relschoppers dus, verzamelen alweer de nodige stenen en houten palen om naar de politie te gooien, ook de ruiten van een oud gebouw moeten het ontgelden. Overal waar je keek zag je traangas vanuit de lucht op de grond vallen, voor ons, naast ons, achter ons. Tot dat er een brandend deel tegen het been van mijn collega komt. We besluiten om afstand te nemen omdat het anders te onveilig word. 

(Tekst gaat verder onder de foto)

Een van de gewonden wordt verzorgd door de medics

 

Er worden nog steeds winkels geplunderd, waaronder de Swarovski. Een aantal personen ging de winkel binnen, de doosjes met sieraden werden naar buiten gegooid waar menig demonstrant met de handen in de lucht een poging deed er een te vangen. Een van de demonstranten klapte een paraplu open om zoveel mogelijk te onderscheppen. De ”gelukkige vinders” gingen er snel vandoor om de buit veilig te stellen, de lege doosjes werden op de grond gesmeten. De politie kwam wederom in actie. Gewapend met traangas en wapenstokken gaan ze naar de winkel waar een grote groep relschoppers ze met stenen staan op te wachten. De politie is met te weinig om de groep weg te drijven. Dan is het even stil en beginnen alle demonstranten een van de leuzen van de Gele Hesjes te schreeuwen. ”Tout le monde déteste la police” klinkt het over de Champs-Elysees, Kippenvel! Vertaald in het Nederlands betekend dat ”Iedereen heeft een hekel aan de politie”. Daarna is het weer stil en komt de politie terug, van beide kanten van de Champs-Elysees komen agenten en word er met traangas geschoten.

(Tekst gaat verder onder de foto)

De winkel van Swarovski word geplunderd, doosjes worden naar buiten gegooid

 

De sfeer is nog steeds gespannen, de politie schiet nu ook met de LBD-40 granaten, een van de projectielen kwam tegen het been van een van de fotografen waarmee we in de ochtend hadden afgesproken. Hij moest zelfs voor controle met de ambulance naar het ziekenhuis gebracht worden. We besluiten ons terug te trekken en vanaf een afstandje toe te kijken. Na enige tijd en honderden traangasgranaten verder word het weer rustig. Her en der zijn er nog wat opstootjes. Het grote deel van de mensen was al weer weg maar een deel moest hardhandig worden verwijderd van de Champs-Elysees. Zo’n grote chaos dat zelfs het masker van collega-fotograaf Joris Maas is vernield, vlak voor zijn neus stampte de agent het masker in stukken. In de straten achter de Champs-Elysees is ook een een spoor van vernieling achter gelaten, scooters en auto’s zijn in de brand gestoken en ook een bankgebouw is volledig uitgebrand. De brandweer en politie hebben gelukkig de mensen boven het bankgebouw in veiligheid kunnen brengen!

(Tekst gaat verder onder de foto)

De gendarmerie staat op linie om relschoppers op afstand te houden

 

De metrostations in de buurt zijn allemaal afgesloten dus moeten we lopen naar een station een eind verderop, we hebben de metro gepakt naar Place de la Republique waar ook enkele weken eerder de rellen bij de Acte12 waren. Na in het eettentje van de vorige keer wat gegeten te hebben hebben we ervoor gekozen om richting het station te gaan. We moeten immers op tijd terug zijn voor de bus terug naar Rotterdam. In alle vroegte in Rotterdam aangekomen nemen we afscheid, ieder gaat zijn eigen weg naar huis om daar nog wat uurtjes bij te slapen. Terugkijkend op dé 16e maart 2019 al met al een indrukwekkende dag, de rest van de foto’s zijn hier te vinden.

Hier onder een video met beelden die ik gemaakt heb.